Açıköğretim Fakültesi’nin derslerinden olan Devlet Bütçesi Ünite 1 en önemli kısımlarının özetleri.
Devlet Bütçesi Ünite 1
BÜTÇE KAVRAMI
Bütçe; kamusal mal ve hizmetlerin finansman aracıdır.
*Türkiye’de bütçe kavramı ilk defa 19 yyda tanzimat sonrasında kullanılmaya başlanmıştır. Bütçeden önce muvazene kelimesi kullanılıyordu. (Muvazene=Denge demektir)
Şemsettin Aksoy: Bütçe bir finansman aracıdır demiştir.
Eckstein: Devletin beklenen harcama ve gelirlerinin ayrıntılı listesidir.
Devlet Bütçesinin Özellikleri
1-)Ülkelerin anayasalarında yer alır.
2-)Geleceğe yöneliktir.
3-)Öngörü ve tahminleri yansıtır.
4-)Devridir. Her yıl yeniden hazırlanır.
5-)Sınırlı sürelidir.
6-)Yasamanın yürütmeye verdiği bir ön izin niteliğindedir.
7-)Denk olmalıdır.
8-)Yürütme organının planıdır.
9-)Yürütme, yargı, yasama organları denetler.
BÜTÇENİN İŞLEVLERİ
-Klasik İşlevleri
-Siyasal İşlev: Bütçelerin ortaya çıkış nedeni siyasal işlevlerdir. Parlamenterlerin hem kamu yararına hem de kendi seçim bölgesine kaynak kullanması siyasi yatırım ve seçmene selamdır.
*Parlamenterlerin hem kamusal çıkar hem de özel çıkarlarına yönelmesine mali şizofreni denir.
*Seçmene selam: Kaynakların kendi seçim bölgesine yöneltilmesi mantığına denir.
-Hukuksal İşlev: Mali araçların ortaya çıkışını, işleyiş ve biçimini uygulanışını düzenleyen hukuk dalıdır.
-Mali-İktisadi İşlev: İktisadi işlev kıt kaynakları en iyi biçimde dağıtmaktır. Bütçenin ilk işlevidir. Ayrıca gelir-gider ve kaynak-ihtiyaç varsa mali-iktisadi işlev vardır.
-Denetim İşlevi: Çoğunluğun idaresine karşı yönetimin duyarlılığını koymaktır.
Çağdaş İşlevleri
-Kaynak Tahsisi İşlevi: kamu ve özel kesim arasında birbirine rakip kurumların ve grupların arasında devletin tercihte bulunmasıdır.
-Adil gelir Dağılımı: Herkesin koyduğu sermaye kadar gelir almasıdır.
-İktisadi İstikrar İşlevi: Bütçenin konjoktürel dalgalanmalarını önlemeye yarayan işlevdir.
*Bütçenin klasik işlev olanları tek kelimedir. Birden fazla kelime kullanılıyorsa çağdaş işlevleridir.
*Siyasal işlev bütçenin ortaya çıkış amacıdır.
*Klasik işlevleri genelde tek kelimedir.
*Siyasal işlev ——– Seçmene selam, mali şizofrenidir.
*Mali-iktisadi işlevi- Gelir, gider, kaynak, ihtiyaçtır.
*Denetim İşlevi——— Çoğunluğun idaresine duyarlı olmaktır.
*kaynak Tahsisi İşlevi——-Gruplar arası tercihtir.
*Adil Gelir Dağılımı İşlevi- Herkes koyduğu sermaye kadar gelir alır.
2. ünite için Devlet Bütçesi Ünite 2 konumuza bakabilirsiniz.
