Büyük Çin kıtlığı, tarihin en büyük, en sarsıcı ve üzücü olaylarından biri olmuştur. Çin nüfusunun kalabalık olması ve Çin coğrafyası içerisindeki türlü hanlıkların birbirleri olan mücadeleleri nedeniyle Çin tarihinde çok kez kıtlık yaşanmış ve milyonlarca insan bu kıtlık yüzünden yaşamını yitirirken, hayatta kalanlar ise insanlıktan çıkmış bir hale gelmiştir. Bunun tarihte son örneğini, Mao’nun Çin’deki Büyük Proleter Kültür Devrimi ve Büyük Sıçrayış adını verdiği devrimin getirdiği kıtlık.
Mao Zedong Büyük Proleter Kültür Devrimi
Mao Zedong‘un yapmış olduğu devrimden kısaca bahsedersek, Maoculuğun yaratıcısı olan Mao Zedong 1943’de II. Dünya Savaşı devam ederken Çin’in başına geçti. Komünizm ve Marksizm gibi akımları sert şekilde yaşayan Çin, Japonya ile 1937 ve 1945 yılları arasında gerçekleşen İkinci Çin-Japon Savaşı ardından bu kez de Komünisler ve karşıtları arasında Çin’de iç savaş patlak verdi.
1946 yılında başlayan Çin iç savaşında Mao’nun komünistlerini Sovyetler desteklerken komünist karşıtı olan Çan Kay Şek’in önderliğindeki Kuomintang’a ABD destek verdi.1950 yılına kadar süren iç savaşlarda Mao ve tarafı galip geldi ve savaşların ardından Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu.
Büyük Sıçrayış
Ülke yönetiminin başına geçen Mao ülkenin hızlıca diğer dünya ülkelerine yetişebilmesi ve ekonomik olarak lider hale gelebilmesi adına Büyük Sıçrayış ile ülkeyi hızlı bir dönüşüm içerisine soktu.
1958’de başlayan bu atılım ile tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş hedeflendi. Mao Zedong emperyalist-kapitalist ülkelerini 15 sene içerisinde geçmek gibi gerçekleşmesi çok zor bir rüyaya kapılmış ve büyük sıçrayış ile iki asır boyunca tabiri caizse yırtınarak sanayi atılımı yapmış ülkeleri geçme hayali ile yatıp kalkıyordu. Ancak bu hedef Çin’deki büyük kıtlığın da başlıca sebeplerinden biri olmuştur.
Büyük sıçrayış esnasında Çin halkı komün hayatına geçirilmiş, komünler de bölge bölge ayrılmıştır. Tarımla uğraşan bu komünler arasına rekabet pompalanmıştır.
Ancak bunun sonucunda komünler birbirleri ile yarış yaparken kendi ekinlerine zarar verdiği, eksilttiğini düşündükleri serçe kuşlarını suçlamaktadır. Sonucunda da kampanyalar yapılarak serçe kuşlarının tümünün öldürülmesine başlanmış ve büyük bir ekolojik çöküntüyü de beraberinde getirmektedir. Serçe kuşlarının ölümü nedeniyle de başta çekirgeler olmak üzere bir çok börtü böcek ekinleri hızlı bir şekilde yok etmeye başlamıştır.
Yine büyük sıçrayış ile bir de ulusal çelik üretim kampanyası başlatılmıştır. İnsanlar köylü, çiftçi, işçi, doktor, öğretmen demeden çelik üretmeye zorlanmıştır. Kapı kolları, kazmalar, düğmeler, tenekeler ve tencereler de dahil olmak aklınıza gelebilecek her türlü metal eşya meydanlarda kurulan fırınlarda eritilip çelik üretilmiş ancak kalitesiz metallerin birleşiminden olduğu için çelikler kalitesiz çıkmıştır. Bunun sonucunda da, tarlalarla ilgilenmesi gereken çiftçilerin çelik fabrikalarında çalışması ekinlerin başında kimse olmamasını doğurmuş, yok olan serçe popülasyonuyla ortaya çıkan zararlı haşerelere hediye edilmiştir. Toplanamayan mahsüllerin tarlalarda çürüyüp gitmesi de kaçınılmaz olmuştur.
Büyük Çin Kıtlığı
Mao Zedong Büyük Sıçrayış’ın başarısız olduğunu görerek inzivaya çekilmiş ve Çin halkı büyük bir kıtlıkla başbaşa kalmıştır. İnsanlar bulldukları fare, kedi, köpek, börtü böcek, ağaç yaprağı, ağaç kabuğu ve hatta çamur yemeye başlamıştır. Yine bunun sonucunda yamyamlık baş göstermiştir. Yeni gömülen ölülerin mezarlarının açılarak yenmesine kadar dramatik durumlar ortaya çıkmıştır.
Mao zedong’un büyük bir hırsla başlattığı Büyük Sıçrayış ile 1959-1961 yılları arasında yaşanan Büyük Çin Kıtlığında resmi kayıtlara göre 15 ila 30 milyon arasında ölüm olduğu söylense de, akademisyenlere göre 45 ila 50 milyon arasında Çinli hayatını kaybetmiştir. Çinli gazetecilerin de verdiği rapora göre ise, Çin’in o dönemki nüfusu 650 milyondur ve ölü sayısı 60-72 milyon arasındadır. Hamile kadınların da kaybettiği bebekler de hesaba katıldığında 75 milyon insanın kıtlık yüzünden hayatını kaybettiği söylenmektedir.
Çinlilerin bu denli envai çeşit (çoğunlukla da bize iğrenç gelen) hayvanı ve böceği yemelerinin sebebinin yaşanan kıtlıklar sonucunda ortaya çıktığını ve belki de bunun bir kültür olarak devam ettiğini söyleyebiliriz. 2020 yılı başlangıcında ortaya çıkan Covid-19 salgını sonrasında Çin’de neden her türlü şey yeniyor soruları sorulan sorulardan biriydi. En azından bunun kısa bir açıklamasını yapmış olduk.
Daha fazlası için:
